वासिङ्टन : अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प बुधबार व्यापक नयाँ ‘मुक्ति दिवस’ भन्सार महसुलहरू घोषणा गर्न तयार हुनुहुन्छ । यद्यपि उहाँले विश्वव्यापी व्यापार युद्ध निम्त्याउन सक्ने आक्रमणको दायरा बारे अन्तिम मिनेटसम्म विश्वलाई अन्योलमा राख्नुभएको छ ।
वाल स्ट्रिट बजारहरू बन्द भएपछि ट्रम्पले अपराह्न ४ बजे (२००० जिएमटी) मा ह्वाइट हाउसको रोज गार्डेनमा क्याबिनेट सदस्यहरूको साथमा उपायहरू घोषणा गर्नुहुनेछ । उहाँले ती उपायले अमेरिकालाई ‘ठगिनबाट’ रोक्ने र अमेरिकी उद्योगको नयाँ ‘सुनौलो युग’ ल्याउने प्रतिज्ञा गर्नुभएको छ ।
तर ट्रम्पले आफूले संयुक्त राज्य अमेरिकालाई लक्षित गरेका देशहरूमाथि प्रतिकारात्मक भन्सार महसुल लगाउने निर्णय गरेको कुरामा जोड दिए पनि ह्वाइट हाउसले घोषणामा २४ घण्टाभन्दा कम समय बाँकी रहँदा उहाँले अझै विवरणहरू मिलाउँदै गरेको स्वीकार गरेको छ ।
बुधबार बिहानै ट्रम्पले आफ्नो ट्रुथ सोशल नेटवर्कमा ठूला अक्षरमा एक पङ्क्ति लेख्नुभयो, “अमेरिकामा यो मुक्ति दिवस हो !”
रिपब्लिकन अर्बपति ट्रम्पले भन्सार महसुलसँग लामो समयदेखि प्रेम सम्बन्ध राख्दै आउनुभएको छ । आर्थिक विशेषज्ञहरूको अनुहारमा जोड दिँदै उहाँले यो मित्र र शत्रु दुवैसँगको अमेरिकाको व्यापारिक असन्तुलनहरूको समाधान गर्ने सर्वोत्तम उपाय हो भन्ने दाबी गर्दै हुनुहुन्छ ।
आलोचकहरूका अनुसार आयातकर्ताहरूले लागत हस्तान्तरण गर्दा अमेरिकी उपभोक्ताहरूले मात्र यसको भार वहन गर्ने नभई यसले स्वदेश र विदेशमा हानिकारक मन्दीको जोखिम बढाउन सक्छ ।
ट्रम्पको घोषणाअघि विश्व बजारहरू धेरै दिनदेखि अस्थिर रहेका छन् भने निशानामा पर्नसक्ने देशहरूले प्रतिकारात्मक उपायहरू तयार गरेको भए पनि वार्ताका लागि आह्वान गरेका छन् ।
– धेरै दयालु –
यस कदमले ट्रम्पको अमेरिका र उहाँका धेरै नजिकका मित्रराष्ट्रहरूबीच व्यापारमा मात्र नभई सुरक्षा, रक्षा र लगभग अन्य सबै कुरामा बढ्दो र गहिरो खाडललाई पनि उजागर गर्दछ ।
अठहत्तर वर्षीय अमेरिकी राष्ट्रपतिले हप्तौँदेखि यी उपायहरूको सङ्केत दिँदै आउनुभएको छ । सुरुमा उहाँले भन्सार महसुलहरू अन्य देशहरूले लगाएको कर बराबर हुनेछ भन्ने सुझाव दिनुभएको थियो ।
सोमबार उहाँले केवल आफू ‘धेरै दयालु’ हुने कुरा बताउनुभयो तर थोरै मात्र खुलासा गर्नुभयो ।
समयसीमा नजिकिँदै जाँदा अमेरिकी मिडियाले उहाँले २० प्रतिशत शुल्क लगाउने विचार गरिहुनभएको र त्यसपछि केही मुलुकले प्राथमिकता पाउने गरी तेस्रो विकल्प हेरिरहनुभएको बताएको थियो ।
ह्वाइट हाउसका प्रेस सचिव क्यारोलिन लेभिटले ‘यो एक उत्तम सम्झौता हो भनेर सुनिश्चित गर्न यसलाई सिद्ध गर्दै’ ट्रम्पले घोषणाको पूर्वसन्ध्यामा आफ्ना शीर्ष सल्लाहकारहरूसँग बैठक गरिरहेको बताउनुभयो ।
अन्य देशहरूसँग वार्ताका लागि कुनै पनि ढिलाइलाई प्रभावकारी रूपमा अस्वीकार गर्दै लेभिटले बुधबारको घोषणापछि भन्सा महसुलहरू ‘तुरुन्तै’ लागू हुने बताउनुभयो ।
जनवरीमा कार्यालयमा फर्केपछि ट्रम्पले क्यानाडा र मेक्सिको जस्ता मित्रराष्ट्रहरूसँग अन्तिम क्षणमा पछि हट्दै अन्य भन्सार महसुल घोषणाहरूमा अनिश्चय देखाउनुभएको छ ।
तथापि उहाँका योजनाहरूले विश्वभर क्षतिकारक व्यापार युद्धको बढ्दो डर फैलाएकाले यसले मूल्य वृद्धि गराउन र व्यापक अव्यवस्था निम्त्याउन सक्छ ।
युरोपेली केन्द्रीय बैंक (इसिबी) की अध्यक्ष क्रिस्टिन लागार्डले बुधबार आइरिस रेडियो स्टेशन न्युजटकसँगको अन्तर्वार्तामा प्रभावहरूले ‘हामीले जान्ने व्यापार संसारलाई अस्थिर बनाउनेछ’ भनी चेतावनी दिनुभयो ।
– पटक्कै परवाह छैन –
युरोपेली सङ्घ (इयु) र क्यानाडा लगायतका प्रमुख अर्थतन्त्रहरूले प्रतिशोध लिने प्रतिज्ञा गरेका छन् ।
“क्यानाडाका लागि लड्नका लागि हामीले लिएका उपायहरूका सन्दर्भमा हामी धेरै सावधानी अपनाउनेछौँ”, क्यानाडाका प्रधानमन्त्री मार्क कार्नीले मङ्गलबार भन्नुभयो ।
इयुले मङ्गलबार वार्ताद्वारा समाधान निकाल्ने आशा राखेको तर प्रतिशोध लिन ‘सबै उपकरणहरू टेबलमा छन्’ भनेको छ । इयुलाई ट्रम्पले संयुक्त राज्य अमेरिकालाई ‘ठग्ने’ प्रयास गरेको आरोप लगाउनुभएको छ ।
बेलायती प्रधानमन्त्री किर स्टार्मरले ट्रम्पसँग बेलायत–अमेरिका व्यापार सम्झौतातर्फ ‘उत्पादक वार्ताहरू’ बारे कुरा गर्नुभयो । भियतनामले मङ्गलबार ट्रम्पलाई खुसी पार्न विभिन्न वस्तुमा भन्सार महसुल घटाउने बताएको छ ।
यसैबीच अन्य प्रमुख निर्यातकर्ताहरू वासिङ्टनको प्रतिरोध गर्न गठबन्धन निर्माण गर्न प्रयासरत छन् । चीन, जापान र दक्षिण कोरियाले मुक्त व्यापार सम्झौतामा वार्तालाई गति दिएका छन् ।
मेक्सिकोले आफ्नो सबैभन्दा ठूलो व्यापारिक साझेदारसँगको तनावलाई उद्धृत गर्दै मङ्गलबार सन् २०२५ को वृद्धिको पूर्वानुमानलाई घटाएको छ ।
ट्रम्पले के ल्याउँदैहुनुहुन्छ भन्ने अनुमानले व्यापारिक बजारहरूमा अनिश्चितता बढाइरहेको छ ।
पच्चिस प्रतिशतको अटो भन्सार महसुल पनि अप्रिल ३ देखि लागु हुने भएको छ । विश्वभरबाट आउने स्टिल र एल्युमिनियममा २५ प्रतिशत कर मार्चको मध्यदेखि लागु भएको थियो ।
चीनमाथि मार्चमा सबै सामानमा थप २० प्रतिशत भन्सार महसुल थोपरिएको थियो । यसले बेइजिङबाट प्रतिकारात्मक भन्सार महसुल निम्त्यायो । इयुले अप्रिल मध्यदेखि सुरु हुने आफ्नै उपायहरू घोषणा गरेको छ । एएफपी
